OCD als Copingsmechanisme bij Complex Trauma: Een IFS & Psychedelische Benadering
Maikel’s Doorbraak: Van Obsessie naar Vrijheid
“Het voelde alsof een zware last van mijn schouders was gevallen. Ik ben niet meer mijn dwang. Ik ben zoveel meer dan dat.” – Maikel, na zijn psychedelische sessie.
Maikel was jarenlang gevangen in de greep van obsessieve-compulsieve stoornis (OCD), waarvan hij dacht dat het gewoon een ‘karaktertrek’ van hem was. Hij kon zijn werk niet delegeren, alles moest ‘perfect’ en elk klein foutje werd als een ramp ervaren. Maar wat hem écht in de greep hield, was een diep verborgen trauma dat hij zelf niet eens meer herinnerde. Het was pas tijdens een MDMA-sessie dat hij de diepe oorsprong van zijn OCD begreep: een kind dat gepest werd op school en door afwijzing jarenlang onzeker en angstig was gemaakt.
“Dit zat altijd daar, onder de oppervlakte,” zei Maikel, toen hij zich herinnerde dat zijn dwanggedachten nooit de echte oorzaak van zijn lijden waren – ze waren een reactie op onverwerkte pijn. De sessie gaf hem de moed om eindelijk naar die pijn te kijken, en in plaats van erin vast te zitten, ontdekte hij de kracht om los te laten. Na de sessie was zijn OCD met wel 70% verminderd, en het voelde alsof zijn wereld lichter werd. Hij zei: “Het is niet alleen het verminderen van de symptomen, het is een transformatie in hoe ik naar mijn leven kijk.”
Dit is wat ik zie bij veel cliënten die worstelen met OCD en complex trauma: de dwang is niet zomaar een stoornis, het is een overlevingsstrategie van het innerlijke systeem. De Managers, Brandweermannen en Verwonde Kind-delen die samen je systeem in stand houden, kunnen met de juiste begeleiding en technieken eindelijk in gesprek gaan, tot rust komen en de vicieuze cirkel doorbreken.
Inleiding
Obsessieve-compulsieve stoornis (OCD) wordt vaak gezien als een neurologische aandoening, maar binnen de context van complex trauma kan het ook begrepen worden als een strategie van het interne systeem om diepe pijn te reguleren. Binnen Internal Family Systems (IFS) zien we OCD als een interactie tussen verschillende beschermers: Managers die proberen controle te houden, Brandweermannen die paniek blussen en Verwonde Kind-delen die onder alles verborgen liggen. In deze blog onderzoeken we de dynamiek van deze delen en hoe psychedelische therapie met MDMA en truffels kan bijdragen aan heling.
IFS en de Innerlijke Delen bij OCD
Bij OCD spelen meerdere delen een rol, die vaak in een cyclus van dwanggedachten en dwanghandelingen gevangen zitten. Laten we deze delen verder onderzoeken:
De Perfectionistische Manager
• Heeft als doel om controle te houden en onzekerheid uit te sluiten.
• Voert interne regels en protocollen uit: “Als ik dit precies zo doe, dan blijft alles veilig.”
• Is extreem alert op fouten en bedreigingen.
De Angstige Bewaker (Hyperwaakzame Manager)
• Scant continu de omgeving (en interne gedachten) op gevaar.
• Werkt op basis van catastrofale scenario’s: “Wat als ik iets vreselijks doe of vergeet?”
• Stuwt obsessieve gedachten aan als een manier om controle te houden over onvoorspelbaarheid.
De Controlefreak (Obsessieve Manager)
• Probeert alle onzekerheden te elimineren door eindeloos te analyseren of te herhalen.
• Voedt compulsies als rituelen: “Als ik dit 10 keer check, dan is het zeker goed.”
• Ervaart enorme stress als dingen niet ‘perfect’ verlopen.
De Dwangmatige Brandweerman
• Reageert op angst door onmiddellijke handelingen (zoals compulsies of vermijden).
• Treedt op als paniek hoog oploopt: “Doe het nu, anders gebeurt er iets ergs!”
• Kan ook subtieler werken, bijvoorbeeld via mentale herkauwing.
De Ontkennende Manager
• Minimaliseert de ernst van de OCD: “Ach, het hoort gewoon bij mij.”
• Voorkomt diepere zelfreflectie en blijft op gedragsniveau opereren.
• Blokkeert toegang tot onderliggende emotionele pijn.
Het Beschamende Kritische Deel
• Werkt nauw samen met de Managers en keurt obsessieve gedachten en compulsies af.
• Zegt: “Wat ben je toch zwak, waarom ben je zo obsessief?”
• Creëert een vicieuze cirkel van schuld en zelfhaat.
Het Verlaten Kind
• Draagt de oorspronkelijke pijn die de OCD voedt.
• Voelt zich kwetsbaar en angstig, heeft weinig vertrouwen in de wereld.
• Heeft vaak een achtergrond van gepest zijn op school of vroeg trauma.
De Spirituele Zoeker
• Wil transcendentie en verlichting bereiken, maar kan vastlopen in rituelen.
• OCD kan zich spiritueel uiten, bijvoorbeeld in een ‘puurheidsobsessie’ of religieuze dwanggedachten.
• Kan de neiging hebben om psychedelica te gebruiken als ‘shortcut’ naar heling, zonder de diepte in te gaan.
Psychedelische Therapie bij OCD: MDMA vs. Truffels
MDMA:
• Verzacht de angst en helpt met zelfcompassie naar OCD-delen te kijken.
• Maakt het mogelijk om zonder extreme stress naar onderliggende trauma’s te kijken.
• Kan helpen om de hyperkritische en obsessieve Managers tijdelijk te verzachten.
Psilocybine (Truffels):
• Helpt met het loslaten van rigide denkpatronen en gewoontes.
• Biedt existentiële inzichten en een breder perspectief op OCD-gedachten.
• Kan helpen om de delen te laten samenwerken in plaats van elkaar te bestrijden.
Overeenkomsten:
• Beide kunnen helpen bij het loskomen van automatische patronen en het ontwikkelen van meer zelfcompassie.
• Beide kunnen het interne systeem in een ontspannen staat brengen, waardoor diepere heling mogelijk is.
Verschillen:
• MDMA biedt een veilige emotionele ruimte zonder angst, terwijl psilocybine de patronen zelf kan uitdagen.
• MDMA is vooral gericht op emotionele verwerking, terwijl truffels cognitieve flexibiliteit bevorderen.
Integratie en Heling: Hoe werken we met OCD in IFS & Psychedelische Therapie?
-
- Bewustwording en erkennen van de innerlijke delen – OCD is niet ‘zomaar’ een stoornis, maar een systeem van delen die proberen te helpen.
-
- Dialoog met de delen – Door MDMA of truffels kan er een veilige ruimte ontstaan om met de beschermers in gesprek te gaan.
-
- Heling van het Verlaten Kind – De oorspronkelijke angst en kwetsbaarheid achter de OCD kunnen geheeld worden.
-
- Nieuwe copingstrategieën ontwikkelen – Door IFS en psychodrama kunnen gezondere manieren van omgaan met angst ontstaan.
OCD is dus niet een eindeloze strijd tegen symptomen, maar een uitnodiging om dieper te kijken naar de innerlijke dynamiek. Met de juiste benadering en begeleiding, zoals IFS in combinatie met psychedelische therapieën, kan de vicieuze cirkel doorbroken worden, wat leidt tot bevrijding en heling. Het is mogelijk om de beschermers binnen het systeem te leren begrijpen en te begeleiden, zodat ze hun werk kunnen doen zonder dat ze je in de greep houden. Dit biedt een pad naar echte transformatie – niet alleen van de symptomen, maar van het hele interne systeem.
Conclusie
Maikel vond zijn vrijheid niet door zijn dwanghandelingen te onderdrukken, maar door ze te begrijpen en te helen. Hij ontdekte dat hij niet zijn dwang is – hij is zoveel meer dan dat. De combinatie van IFS en psychedelische therapieën biedt de ruimte om deze bevrijding te ervaren, niet alleen van OCD, maar van de pijn die het in stand houdt.
Wil jij ook deze bevrijding ervaren en ontdekken wie je werkelijk bent, voorbij de dwang? Neem contact op of lees verder op www.levenskunstenaarschap.nl.
Wil je meer lezen over OCD en de 12 subtypes? Lees hier verder: OCD De 12 Subtypes
