Ontdek hoe codependency ontstaat als overlevingsstrategie bij complex trauma en hechtingswonden, en hoe IFS en psychedelische therapie met MDMA of truffels bijdragen aan heling en Zelfleiderschap.
Ik herinner me de momenten dat ik mezelf verloor in relaties — niet omdat ik zwak was, maar omdat mijn innerlijke kind vurig hoopte dat liefde me zou redden van de leegte. Dit is een verhaal dat ik vaak hoor in mijn praktijk. Misschien herken jij het ook. Codependency lijkt misschien op ‘teveel geven’, maar is vaak een oud innerlijk script dat geboren werd uit een diep verlangen naar veiligheid, gezien worden en erbij horen. In deze blog duiken we dieper in de psychodynamiek van codependency bij complex trauma en hechtingswonden. We verkennen dit vanuit het perspectief van Internal Family Systems (IFS) en onderzoeken hoe psychedelische therapie een brug kan slaan naar heling.
Inhoudsopgave:
-
Wat is codependency echt?
-
IFS en de innerlijke delen bij codependency
-
Het helende potentieel van MDMA en truffels
-
Zelfonderzoek: wat leeft er in jou?
-
Integratie: van overleven naar innerlijk leiderschap
-
Een Jungiaans perspectief op Zelfleiderschap
-
Afsluitende reflectie
- Wat is codependency echt?
Codependency wordt vaak gedefinieerd als een patroon van afhankelijkheid binnen relaties. Maar voor wie worstelt met hechtingswonden en complex trauma, is het veel meer dan dat: een overlevingsmechanisme dat ooit noodzakelijk was. Het is een manier waarop het Zelf zich opsplitst om liefde veilig te stellen en afwijzing te vermijden. Vanuit het IFS-perspectief bestaat codependency uit een systeem van innerlijke delen die ieder hun eigen strategie hanteren om pijn te voorkomen.
Daarnaast leeft codependency niet alleen in onze gedachten of hart, maar ook in het lichaam. Ons zenuwstelsel herkent afwijzing sneller dan ons bewustzijn. Denk aan spierspanning, moeite met ademhalen of een knoop in de maag wanneer je ‘nee’ zegt — allemaal lichamelijke reacties op oude pijn.
- IFS en de innerlijke delen bij codependency
Hier volgt een overzicht van veelvoorkomende delen die je in dit systeem kunt tegenkomen:
- De Pleaser (Manager)
- Zet anderen altijd op de eerste plaats.
- Hoopt via goedkeuring liefde te verdienen.
- Panikeert bij conflict of afstand.
- De Zorggever (Manager)
- Draagt de redder-rol in relaties.
- Vindt eigenwaarde in zorgen voor anderen.
- Worstelt met grenzen en ‘nee’ zeggen.
- De Vermijdende Manager
- Drukt eigen verlangens weg.
- Vermijdt intimiteit uit angst voor pijn.
- Zoekt afleiding om niet te voelen.
- De Perfectionist (Manager)
- Gelooft dat perfect zijn liefde oplevert.
- Is bang voor falen en afwijzing.
- Verliest contact met het innerlijk leven.
- De Angstige Brandweerman
- Raakt verstrikt in obsessieve relatiegedachten.
- Probeert leegte te dempen met bevestiging.
- Vertoont soms destructief gedrag.
- De Zelfveroordelende Criticus
- Maakt zichzelf klein bij relationele spanning.
- Spreekt harde innerlijke oordelen uit.
- Houdt het systeem gevangen in schaamte.
- Het Verlaten Kind
- Draagt de oerpijn van afwijzing en eenzaamheid.
- Gelooft alleen liefde waard te zijn als het anderen tevredenstelt.
- Is vaak onbewust aanwezig onder de oppervlakte.
- De Spirituele Zoeker
- Hunkert naar betekenis en heling.
- Kan onbewust spirituele bypassing toepassen.
- Valt soms voor ‘redders’ in spiritueel jasje.
- De Verdovende Brandweerman
- Gebruikt werk, eten, series of middelen om niet te voelen.
- Is bang dat het systeem overspoeld wordt.
- Onderhoudt een masker van onafhankelijkheid.
- De Pleaser-in-Spirituele-Verpakking
- Vermomt conflictvermijding als ‘liefdevol zijn’.
- Vermijdt woede en grenzen onder het mom van compassie.
- Negeert pijn om spiritueel ‘verlicht’ te lijken.
- Het helende potentieel van MDMA en truffels
MDMA: Het medicijn van het hart
- Verzacht angstreacties en opent het hart.
- Creëert een veilige binnenwereld voor het innerlijke kind.
- Bevordert zelfcompassie en openheid.
Psilocybine (truffels): De spiegel van het Zelf
- Confronteert oude patronen met liefdevolle helderheid.
- Maakt diepgewortelde hechtingswonden zichtbaar.
- Opent de poort naar dieper inzicht en loslaten.
Voorbeeld uit de praktijk: Tijdens een MDMA-sessie vertelde een cliënt hoe ze voor het eerst de zachte stem van haar innerlijke kind kon horen: “Ik wil gewoon dat iemand blijft.” Ze huilde. Niet omdat ze verdrietig was, maar omdat ze zich voor het eerst in haar leven veilig voelde om iets te zeggen wat ze al die jaren had ingeslikt.
Overeenkomsten:
- Verhogen het bewustzijn over innerlijke dynamieken.
- Faciliteren dialoog tussen delen.
- Helpen om patronen te doorbreken en Zelfleiderschap te versterken.
Verschillen:
- MDMA is zacht, liefdevol en regulerend.
- Truffels zijn rauwer, dieper, confronterend — maar transformerend.
- Zelfonderzoek: wat leeft er in jou?
Stilvallen. Voelen. Schrijven. Deze vragen kunnen je helpen dieper te luisteren:
- Welke innerlijke delen herken jij in jezelf?
- Wanneer heb je het gevoel dat je liefde moet verdienen?
- Wat vermijd je — en welke pijn zou daaronder kunnen zitten?
- Wat zou jouw Verlaten Kind willen zeggen, als je echt zou luisteren?
- Integratie: van overleven naar innerlijk leiderschap
Ware heling vraagt niet alleen inzicht, maar ook integratie. De sleutel ligt in het leren herkennen van de delen, in plaats van je ermee te identificeren. Psychedelische therapie en IFS kunnen hand in hand gaan in dit proces:
- Herkennen: Je bent niet je patronen, maar een systeem vol delen.
- Begrijpen: Met nieuwsgierigheid en liefde luisteren naar de beschermers.
- Troosten: De pijn van het Verlaten Kind erkennen en omarmen.
- Leiden: Het Zelf ontwikkelt gezonde grenzen, autonomie en verbinding.
Visualisatietip: Maak een illustratie van dit helingsproces in een cirkel of padvorm: van “beschermers” naar “Zelfleiderschap”.
6. Een Jungiaans perspectief op Zelfleiderschap
Carl Gustav Jung zou codependency waarschijnlijk interpreteren als een uiting van een onbewuste identificatie met bepaalde archetypische patronen — vaak ontstaan vanuit een innerlijke splitsing tussen het bewuste ego en de schaduw. In de codependent zie je vaak een onontwikkeld Zelf dat nog niet zijn volledige innerlijke rijkdom heeft kunnen integreren. In plaats van innerlijke dialoog, wordt de ander als projectiescherm gebruikt voor verlangens, angsten en onvervulde behoeften.
Zelfleiderschap — in Jungiaanse termen — correspondeert met het proces van individuatie: de reis waarin het Zelf niet alleen bewust wordt van zijn schaduw, maar ook van zijn archetypische innerlijke krachten zoals de Anima en Animus.
-
Anima (in de man): de innerlijke vrouw, symbool voor gevoel, intuïtie, verbondenheid en creativiteit. Zij nodigt uit tot innerlijke afstemming, ontvangen en overgave.
-
Animus (in de vrouw): de innerlijke man, symbool voor daadkracht, logica, structuur en richting. Hij vertegenwoordigt het vermogen om naar buiten te treden en vorm te geven aan het innerlijk weten.
In gezonde Zelfleiderschap zijn zowel Anima als Animus geïntegreerd — ongeacht gender. Het gaat om het in balans brengen van deze innerlijke krachten, zodat het Zelf niet langer afhankelijk is van externe bevestiging om zich compleet te voelen. In plaats van liefde te zoeken in de ander, wordt liefde een kracht die van binnenuit stroomt.
De codependent kan dan, via deze innerlijke alchemie, transformeren van ‘zoeker naar liefde’ tot ‘drager van liefde’.
7. Afsluitende reflectie
Codependency is geen zwakte, maar een oud overlevingslied dat ooit veiligheid bracht. Met zachtheid, moed en begeleiding kunnen we dit lied herschrijven — niet door het weg te duwen, maar door het te omarmen, laag voor laag. In het licht van het Zelf kunnen onze delen hun lasten loslaten en terugkeren naar wie ze in essentie zijn: helpers, hoeders, geliefden.
🌟 Wil je dieper duiken in jouw innerlijke delen en hun heling via IFS of psychedelische therapie? Neem contact op of lees verder op www.levenskunstenaarschap.nl
